Ιστορικό Κτιρίου Εμ. Ροΐδου 19

Το κτίριο χτίστηκε το 1875, στην ευημερούσα τοπική κοινωνία της Ερμούπολης, από τον αρχιτέκτονα Κων. Κοκκίνη, για λογαριασμό του οικοπεδούχου Αλέξανδρου Κουτσοδόντη, επιφανούς εμπόρου της εποχής, ο οποίος ήταν ήδη ιδιοκτήτης και κάτοικος όμορου κτίσματος.Ο ίδιος αρχιτέκτονας έχει κατασκευάσει εξαίρετα νεοκλασικά κτίρια στο ιστορικό κέντρο της πόλης, όπως το κτίριο του Λυκείου Ελληνίδων (μέγαρο Πετρίτζη) και τις δημοτικές αποθήκες (πρώην αποθήκες Λαδόπουλου) στην οδό Γεωργίου Σουρή.

Την εποχή εκείνη και αργότερα το τμήμα αυτό της οδού Ροΐδη, που βρίσκεται η είσοδος του κτιρίου (τότε οδός Θεάτρου) είχε αξιόλογη εμπορική κίνηση και τα δύο ισόγεια καταστήματά του μισθώνονταν πάντα σε εμπόρους. Δεν είναι τυχαίο ότι απέναντι ακριβώς από το κτίριο, στην ίδια οδό, στο ακατοίκητο σήμερα κτίσμα, στεγαζόταν στα μέσα του 19 ου αιώνα το πρώτο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος στη Σύρο. Πρόκειται για την κατοικία του Φιλικού, ιερολοχίτη, αγωνιστή της ελληνικής επανάστασης του 1821 και εθνικού ευεργέτη Αδαμάντιου Μάνιαρη, που διετέλεσε και διευθυντής της.

Τέτοια πρόσωπα αγωνιστών, που ακούγονται σε μας σήμερα σαν ονόματα ημίθεων, στα οποία οφείλεται η απελευθέρωση και δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους, όπως ο Μάνιαρης, για τους ιδιοκτήτες του κτιρίου και τους επιφανείς Ερμουπολίτες, ήταν τότε απλοί γείτονες, μέρος της καθημερινότητάς τους.

Δεν έχουμε ακόμα ανεύρει τα ονόματα όλων των ενοίκων της κατοικίας, που δεν ήταν ιδιοκτήτες, στο τέλος του 19ου αι. και στις αρχές του 20ου, γιατί δεν σώζονται μισθωτήρια συμβόλαια. Άλλες φορές επιφανείς και άλλες φορές άσημοι, οι ένοικοι έδιναν ζωή στο κτίριο και έχουν όλοι τη δική τους ιστορία. Οι παλιότεροι πάντως μας μεταφέρουν εικόνες από τους βραδινούς χορούς και τις λαμπερές δεξιώσεις που γινόταν στην κατοικία του ορόφου, πράγμα το οποίο συνάδει με την μεγαλοπρέπεια του χώρου, τις ψηλοτάβανες αίθουσες και τις μεγάλες δίφυλλες πόρτες.

Στο πρώτο μισό του 20ου αι. η οικία του κτιρίου αποτέλεσε κατοικία του Γάλλου προξένου Γκρίνγκουντ στο νησί μας και στη συνέχεια της χήρας συζύγου του, μέχρι τη γερμανική κατοχή το 1941, διακοσμημένο εσωτερικά με βαριά έπιπλα, περίτεχνες ξύλινες κορνίζες στα παράθυρα, εξαίρετα χειροποίητα χαλιά στα δάπεδα και έναν εντυπωσιακό διάδρομο με μπρούτζινες βέργες, στην κεντρική σκάλα ανόδου που οδηγεί στον όροφο, ενώ στο μπαλκόνι κυμάτιζε η γαλλική σημαία. Κατά τη γερμανική κατοχή η Γκρίνγκουντ αποχώρησε, το σπίτι επιτάχθηκε και στη συνέχεια όλος αυτός ο πλούτος υφαρπάχτηκε.

Από το 1963 εγκαταστάθηκε στην κατοικία του κτιρίου η Αγγελική Ζησιμάτου, χήρα του βιομηχάνου της Ερμούπολης Γεωργίου Ζησιμάτου (δημιουργού του από το 1914 ιδρυθέντος Εργοστασίου της Σύρου «Γ.Ζησιμάτος και Υιοί», ενός από τα ιστορικά εργοστάσια του νησιού, εκθέματα του οποίου υπάρχουν στο Βιομηχανικό Μουσείο της Ερμούπολης).

Το κτίριο έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο. Γίνεται αναφορά στο κτίριο, ως ένα από τα αξιόλογα κτίσματα της Ερμούπολης, στο βιβλίο «Ερμούπολη-Σύρος Ιστορικό Οδοιπορικό», των ιστορικών Αγριαντώνη και Φενερλή, εκδ. Ολκός.